Danjire Khadiija Cosoble oo gaartay magaalada Brussels.

Xildhibaan Cismaan Xaadoole oo ka tirsan Golaha Shacabka Soomaaliya oo khudbad ka jeediyay kulan sanadeed lagu qabtay gobolka Shabeelaha Dhexe ayaa ka hadlay arrimo ku aadan dagaalka lagula jiro Al-Shabaab. Xaadoole ayaa ugu horreyn soo hadal qaaday xaaladda ka taagan duleedka degmada Balcad, isaga oo sheegay inay soo buux dhaafiyeen maleeshiyaadka kooxda Al-Shabaab. Xildhibaanka ayaa xusay in Al-Shabaab ay joogaan deegaanada u dhow Balcad, isla markanaara ay halkaas ka bilaabeen dhaq-dhaqaaqyo iyo weeraro beegsi ah. “Waa kan isgoyska Gololey, Xawaadley, Shanlow iyo Dhagaxow ayay joogaan Al-Shabaab, waana Balcad afkeeda, meesha la yiraahdo kulanka haddii aad dhaafto igaarta waa lagu dilayaa” ayuu yiri Xildhibaan Xaadoole oo ka hadlay shira ka dhacay Shabeelah Dhexe. Cismaan Xaadoole ayaa ugu baaqay dadka deegaanka inay hubka qaataan, isla markaana ay iska dhiciyaan Al-Shabaab, si looga hortago abaabulka ay ka waddo halkaasi. “Shalay waxaa laga soo raacdeeyay ninka la yiraahdo Muriidi Xasan Gurey ee Cadowgaas ma dheer yahay? yaanan ugu simin diyaarad iyo milatari ee aan aniga ku shahaadno aana iska celinayo” ayuu sii raaciyay xildhibaanku. Waxaa kale oo uu ballan qaaday in dowladda Soomaaliya iyo HirShabelle ay ku garab istaagi doonaan dagaalka ay kula jiraan kooxda Al-Shabaab. “Beesha aan baarlamaanka ku metelo dhul kama heystaan kooxaha Khawaarijta ah, hadana waxaan diyaar u nahay in dowladda aan ku garab istaagno xoreynta deegaanada kale ee dalka.” ayuu mar kale yiri Cismaan Xaadoole oo horay u ahaa sarkaal ciidan. Si kastaba, HirShabelle ayaa kamid ah meelaha lagu jabiyay Al-Shabaab wajigii 1-aad ee dagaalka, balse mar kale ayay u muuqataa in kooxda ay kusoo rogaal celisay Hiiraan iyo Shabeelaha Dhexe.

Warar kala duwan ayaa kasoo baxaya weerar dhabogal ah oo ay maanta maleeshiyaadka kooxda Al-Shabaab ka fuliyeen waddada dheer ee xiriirisa magaalooyinka Balcad iyo Jowhar ee gobolka Shabeelaha Dhexe ee maamulka HirShabelle. Xubno ka tirsan Al-Shabaab ayaa la sheegay inay waddada galeen gaari xamuul ah oo kusii jeeday magaalada Jowhar, waxayna qabadsiiyeen dab, sida ay sheegeen dadka deegaanka. Gaariga ayaa lasoo wariyay inay Al-Shabaab ku tuhmeen inuu qalab u siday maamulka HirShabelle, waxayna ku gubeen agagaarka deegaanka Gololey ee Shabeelaha Dhexe. Gebi ahaan gaariga iyo alaabta uu siday ayaa bas-beelay, waxaana kadib halkaas isaga dhaq-dhaqaaqay xubanah Al-Shabaab weerarka fuliyay. Ma jiro illaa iyo hadda wax hadal ah oo kasoo baxay saraakiisha ciidamada dowladda iyo mas’uuliyiinta HirShabelle oo ku aadan weerarkaas baabuurka xamuulka ah lagu gubay. Maalmo kahor ayay ahayd markii ay sidaan oo kale ay Al-Shabaab u gubeen 4 gaari oo ku sii jeeday Jowhar, kuwaas oo siday agab kala duwan. Weerarada ka dhaca inta u dhexeysa Balcad iyo Jowhar ayaa aad u kordhay todobaadyadii lasoo dhaafay, waxayna saameyn ku yeesheen isku socodka labadaas magaallo. Sidoo kale waxaa sii dheer weeraro toos ah oo ay maleeshiyaadka Al-Shabaab kusoo qaadaan degmada Balcad iyo saldhigyada ciidamada ee ku yaalla halkaasi. Shabeelaha Dhexe ayaa waxaa weli ka socdo dagaallo ka dhan ah Al-Shabaab, wuxuuna kamid ah meelaha kooxda lagu jebiyay wejigii koowaad dagaalka ay qaaday dowladda. nooca xamuulka, ku tahuhmee qablab u siday hirshabelle inta u dhexey Gololey todobaadkan gudhiisa weerar ku qaadeen ciidamo ka tirsa gaadiid agab usiday illaa 4 gaari  

Maamulka Puntland oo isku dayay inuu hoos u dhigo xiisadda ka taagan magaalada Boosaaso ee salka ku haysa garoonka magaaladaasi, oo ay isku hayaan maamulka Deni iyo hoggaanka ciidamada PSF. Garoonka Boosaaso ayey shaqadiisu hoos ugu dhacday, maalmana u xirmay digniin ay soo saareen ciidanka PSF oo iyagu sheegay in loo diiday adeegsiga garoonkaasi, halka uu maamulka Deni sheegay taas bedelkeed. Wasaaradda duulista hawada ee Puntland ayaa sheegtay in amniga garoonka diyaaradaha Boosaaso uu yahay mid sugan, iyadoo sheegtay inay kasoo dagayaan duulimaadyada gudaha iyo dibadda. Qoraal kasoo baxay wasaaradda ayaa imanaya dhowr maalmood kadib markii garoonka uu xirmay diginin ka timid ciidanka PSF, waxayna wasaaradda ku wargelisay shirkadaha diyaaradaha in garoonku uu si buuxda u shaqeynayo, isla markaana aysan jirin wax khatar amni ah oo soo food saartay. Diyaaradihii gudaha ee tegi jiray garoonkaasi ayaa uga baaqday sababo la xiriira digniinaha kasoo baxaya ciidanka PSF iyo xiisadda taagan, sida ay illo wareedyo si dhow ula socda u sheegeen Caasimada Online. Hase yeeshe maamulka Deni oo isku dayaya in uu hoos u dhigo xiisadda haatan kala dhaxeysa PSF ayaa wada isku-dayo uu shirkadaha diyaaradaha ugu qancinayo in sidoodi caadiga ahaa u wataan shaqada, ayna kasoo degi karaan garoonka, maadaama ay qabaan walaac dhanka ammaanka ah. “Waxaan xaqiijinaynaa in amniga garoonka Boosaaso uu yahay mid sugan, diyaaraduhuna khadkoodi (route) iyo hawlahoodii shaqo ay si caadi ah u wataan, islamarkaana wararka laga baahiyay garoonka ay yihiin kuwa been abuur ah,” ayaa lagu yiri qoraal kasoo baxay wasaaradda duulista iyo hawada iyo garoomada ee maamulka Puntland. Si kastaba, Ciidamada PSF oo haatan ay xiisad xooggan kala dhaxeysa maamulka Deni, digniin adagna kasoo saaray shaqada garoonka Boosaaso ayaa iyagu saldhig ciidan ku leh meel aan ka fogayn garoonka, taasi oo sare u qaadeysa waalaca amni ee qabaan shirkadaha duulimaadyadda.