Aysenur oo lagu aasay Turkiga iyo Falastiiniyiin kale oo lagu dilay Gaza.

Israa’iil ayaa sheegtay in ay qaaday mowjado duqeymo ah oo ka dhacay koonfurta Lubnaan si ay uga hortagto gantaallo waaweyn iyo kuwa diyaaradaha aan duuliye lahayn oo ay soo qaadeen Xisbullah. Diyaaradaha ayaa burburiyay kumanaan gantaalada kooxda hubaysan ee Iran ay taageerto subaxnimadii Axada, sida uu sheegay militariga Israel. Ururka Xisbullah iyo xulafadooda Amal ayaa sheegay in saddex dagaalyahan laga dilay. Ururka Xisbullah ayaa sheegay in ay wali ku guulaysteen in ay ku dhuftaan 320 gantaal iyo diyaaradaha aan duuliyaha lahayn Israa’iil si ay uga aargoostaan ​​dilka taliye sare. Sida laga soo xigtay militariga Israel, hal askari oo ka tirsan ciidamada badda ee Israel ayaa la dilay. Mareykanka ayaa sheegay inuu ka shaqeynayo sidii looga fogaan lahaa xaalad kale oo colaadeed ka dib 10 bilood oo colaado ah taasoo sare u qaaday cabsida laga qabo dagaal dhan walba ah. Waxaa jiray ku dhawaad ​​maalin kasta rasaas la is weydaarsanayay xadka Israa’iil iyo Lubnaan tan iyo maalin kadib markii uu bilowday dagaalka Israa’iil iyo Xamaas ee Gaza 7-dii Oktoobar. Ma jirin wax horumar ah oo laga gaaray wareegii ugu dambeeyay ee wadahadalada nabada Gaza ee uu Maraykanku taageerayo ee ka dhacay Qaahira. Kahor inta aysan bixin, Xamaas waxa ay sheegtay in ay iska diiday shuruudo cusub oo Israa’iil ah, waxa ayna Israa’iil ku eedeysay in ay ka laabatay balamo. Israa’iil ayaa diiday in ay wax ka beddesho dalabaadkeeda tan iyo wareegii ugu dambeeyay ee wadahadalladii horaantii Luulyo. Ururka Xisbullah ayaa sheegay in ay u dhaqmayaan sidii ay u taageeri lahaayeen kooxda Falastiin, oo sidoo kale ay taageerto Iran. Xamaas iyo Hezbollah labaduba waxa ay Israa’iil, UK iyo waddamo kale ka ku qeexeen inay yihiin ururro argagixiso. Tan iyo bishii Oktoobar, in ka badan 560 qof ayay sheegtay wasaaradda caafimaadka ee Lubnaan in la dilay, kuwaas oo u badan dagaalyahannada Xisbullah, halka 26 rayid ah iyo 23 askari lagu dilay Israa’iil, sida ay masuuliyiintu sheegeen. Qaramada Midoobay ayaa sheegtay in ku dhawaad ​​200,000 oo qof ay sidoo kale ku barakaceen labada dhinac ee xadka.

Turkiga iyo Mareykanka ayaa kala saxiixday qandaraas Ankara looga iibinayo diyaaradaha dagaalka ee F-16 ka dib markii Washington ay aqbashey heshiiskan oo ku kacaya 23 bilyan oo dollar. Heshiiska ayaa yimid ka dib bilo wada xaajood ah, sida ay sheegeen ilo-wareedyo ka tirsan wasaaradda gaashaandhigga Turkiga Khamiistii. “Qandaraaska waa la saxiixay, wufuud ka kala socota labada dhinac ayaa ka wada xaajoonaya faah-faahintiisa,” ayaa lagu yiri war-saxaafadeedka wasaaradda. Sida ku cad heshiiska, Turkigu wuxuu heli doonaa 40 diyaaradood oo cusub oo ah F-16 iyo in loo casriyeeyo ilaa 79 ka mid ah diyaaradaha dagaalka ee hadda jira. Wasaaradda arrimaha dibadda ee Mareykanka ayaa toddobaadkii hore bogaadisay “tallaabo weyn oo hore loo qaaday” oo ah iibsashada Turkiga ee diyaaradaha cusub ee F-16 oo ay ku tilmaantay “F-16-kii ugu horumarsanaa ee abid la sameeyo lagana iibiyo oo kaliya xulafada ugu dhow iyo saaxiibkooda la ologa ah”. “Tani waa tusaalaha ugu dambeeya ee sii wadidda ballanqaadka Mareykanka ee iskaashiga amniga ee Turkiga,” ayaa lagu yiri qoraal la soo dhigay baraha bulshada. Sida sharcigu dhigayo, Wasaaradda Arrimaha Dibedda waxay ogeysiisay Congress-ka heshiiska bishii Janaayo, iyo sidoo kale $8.6 bilyan oo gaar ah oo looga iibinayo 40 diyaaradood oo nooca F-35 dalka Greece. Maraykanku ma aqbalin wax kala iibsigan ilaa Turkiga uu ka ansixiyey xubinnimada Sweden ee NATO. Baarlamaanka Turkiga ayaa bishii Janaayo ansixiyay xubinimada Sweden ee NATO kadib in ka badan hal sano oo dib u dhac uu ku yimid, taasi oo ka careysiisay reer galbeedka si ay ugu midoobaan dagaalka Ruushka ee Ukraine. Erdogan ayaa lagu wadaa in bisha soo socota uu ku biiro shir madaxeedka NATO ee ka dhacaya magaalada Washington. Waxaa loo qorsheeyay inuu wadahadal la yeesho dhiggiisa Mareykanka Joe Biden bishii hore, kaasi oo noqon lahaa kulankoodii ugu horreeyay ee Aqalka Cad balse dib ayaa loo dhigay sababo la xiriira jadwallada labada dhinac.  

Israel Katz, Wasiirka Arrimaha Dibadda Israel ayaa xoojiyay diidmada maamulka, ee ah inaanan la joojin doonin dagaalka ka dhanka ah Ururka Xisbullah ee dalka Lubnaan, ka dib soo jeedintii Mareykanka iyo Faransiiska ee ku saabsaneyd in xabad joojin laga sameeyo xuduudda labada dal. Wasiirka ayaa Dowladaha Mareykanka iyo Faransiiska ku gacan seyray in xabad joojin laga sameeyo xuduudda, isagoona ku goodiyay inaysan qaadan doonin wax xabad joojin ah, illaa laga xaqiijinayo yoolkooda dagaalka. “Waxaan sii wadi doonnaa inaan si xoog leh ula dagaalano kooxda argagixisada ah ee Xisbullah, illaa laga xaqiijiyo in shacabkayagii qaxay ay dib uga soo laabtaan guryahooda.” Ayuu yiri Wasiirku. Wasiir Katz oo hadda ah Kusimaha Raysal Wasaaraha Israel, Benjamin Netanyahu oo booqasho ku jooga dalka Mareykanka ayaa adkeeyay in hawlgalka jiidda waqooyi uu sii socon doono. Katz ayaa iska leh go’aanka ugu dambeeya ee hawlgalka, illaa iyo inta uu shaqada kaga soo laabanayo Raysal Wasaare Netanyahu. Khamiistii, war qoraal ah oo ka soo baxay Xafiiska Raysal Wasaare Netanyahu ayaa ciidamada lagu faray inay si qoto dheer u beegsadaan kaabeyaasha Xisbullah. Wasiirka Difaaca Israel, Yoav Gallant iyo Taliyaha Ciidamada, General Herzi Halevi waxay labaduba sheegeen inay suurtagal tahay in la qaado weerar dhinaca dhulka ah. Ciidanka Cirka Israel ayaa 23-kii bishan bilaabay inay xagga cirka ka garaacaan kaabeyaasha militari ee Xisbullah, si Israeliyiintii barakacay ay guryahooda waqooyiga Israel dib ugu soo laabtaan. Mareykanka ayaa Israel ku booriyay inay diiradda saarto wada-xaajoodyada diblomaasiyadda, bedelkii ay kordhin lahayd dagaalka Xisbullah, ayna uga sii dari lahayd xiisadda gobolka. Warbaahinta Israel ayaa sheegtay in Netanyahu uu markii hore aqbalay hindisaha muddada 21-ka maalmood xabad joojinta looga sameynayo xudududa labada dal, balse uu ka laabtay, ka dib culeys uu kala kulmay Wasiirada xagjirka ah ee ka tirsan xukuumaddiisa. Paris iyo Washington ayaa Arbacadii soo jeediyay qorshaha xabad joojinta ku-meel-gaarka ah, si fursad loo siiyo dadaalada diblomaasiyadda, ka dib maalmo duqaymo dhimasho badan sababay oo Israel ay ka gaysatay dalka Lubnaan. Antony Blinken, Wasiirka Arrimaha Dibadda Mareykanka ayaa sheegay in dagaalku aanu xal u noqon karin in shacabkii labada dal ee barakacay ay ku soo noqdaan guryahooda. Walaaca caalamiga ah ee hadda jira ayaa ah in uu dagaal fool ka fool ah uu ka qarxo xuduudda, haddii Ciidamada Israel ay isku dayaan inay u tallaabaan dhinaca Lubnaan.