Muxuu Feysal Cali Waraabe ka yiri Wada hadalada Soomaaliya & Itoobiya.

“Puntland haddaan nahay waxaan rabnaa in aan qirno in aan Wada-hadal diyaar u nahay. Puntland waxay diyaar u tahay meel fagaare ah in lagu wada-hadlo oo aan qol qarsoodi ah ahayn, haddaan qaldanahay in nala qabto baan rabnaa, haddaan saxanahay-na in nala ayido” ayuu yiri Madaxweynaha Puntland. Madaxweyne Siciid Deni ayaa sidoo kale sheegay in Puntland diyaar u tahay in ay Maskax iyo maal ku bixinayso isku keenista dadka Soomaaliyeed, si khilaafaadka Soomaaliya xal waara loogu heli lahaa waxaana uu yiri “Puntland waxay diyaar u tahay isku keenista Soomaaliya in ay maskax iyo aqoon iyo dhaqaale-ba ku bixiso”. Madaxweynaha Puntland ayaa hadalkani ka sheegay kulan Casho ah oo uu xalay u sameeyay hay’adda PDRC iyo Marti sharaf isaga kala timi dalka iyo dibedda oo ka qeybgashay Shir ku saabsan nabadda oo lagu qabtay magaalada Garoowe.

Waxaa heer gaba-gabo ah maraya qorshaha bixitaanka ATMIS ee maamulka HirShabelle, sida lagu shaaciyay bayaan kasoo baxay kulan dhacay Madaxtooyadda maamulka. Madaxweyne Cali Guudlaawe ayaa xafiiskiisa wuxuu kulan kula qaatay madaxa howl-galka ku-meel-gaarka ah ee Midowga Afrika ee Soomaaliya (ATMIS), Danjire Mohamed El-Amine Souef, kaas uu kuurgalayo ciidamada ATMIS ee ka howl-galo deegaanada dowlad-goboleedka HirShabelle. Danjire Mohamed El-Amine oo ay ku wehlinayeen kulankaas saaraakiil ATMIS ayaa xaqiiyey inay meel wanaagsan mareyso dhammeystirka ka bixitaanka ATMIS ee Hirshabelle. Madax howl-galka Midowga Afrika ee ATMIS ayaa sidoo kale waxa uu tilmaamay inay soo dhawaatay waqtiga ay ciidamada wareejin lahaayeen goobaha ay ku sugan yihiin. Cali Guudlaawe ayaa dhankiisa sheegay in maamulkiisa uu si dhow ula socda qorshaha ka bixitaanka ciidamada ATMIS, isaggoo xaqiijiyay inay diyaar u yihiin ammaanka goobaha ay ka baxaan ciidanka Midowga Afrika.” “Dowlad-goboleedka Hirshabelle waxa ay si dhow ula socotaa arrimaha ka bixitaanka ciidamada ATMIS. Waxaan diyaar u nahay xaqiijinta ammaanka goobaha ay faarujin doonnaan. Aad ayaan ugu mahad-celinayaa kaalintooda shaqo,” ayuu yiri madaxweyne Cali Guudlaawe.  

 Dowladda federaalka ee Soomaaliya ayaa dhawaan koox Culimo ah oo dowladda la shaqeysa geysay qabuuraha Iskuul Buluusiya, oo ay dowladda rabto inay dhul ahaan u qaadato. Halkani oo kumanaan ruux ku aasan yihiin ayay dowladda si rasmi ah u amartay in maydadka lagala baxo. Waxaa u fatwoodday in maytadaas dib loo soo faago culimo ay kamid yihiin Sheekh Cali Wajiis iyo Sheekh Bashiir Axmed Salaad oo kamid ah culimada dowladda xiriirka furan la leh ama sida uu Cali Wajiis dhowr jeer sheegay ay qaar la-taliyeyaasha u yihiin. Dhulkaan oo kal hore laga saaray maydka Allaha u naxariiste Majaajilistihii caanka ahaa ee Cabdi Muriidi Dheere Ajakis ayaa xilligaas dowladda iyada oo fadeexad ka carareysa waxay reerka Ajakis ku qasabtay inay arrinta ka dhigaan go’aan ay reerka si iskood ah u qaateen, laakiin ugu dambeyn dowladda waa soo bareertay shalay. Dadka ehelkooda halkaa ku xabaalan yihiin waxaa loo qabtay toban cisho inay kula baxaan maydadka. Wasaaradda gaashaandhiga Soomaaliya iyo maamulka gobolka Banaadir ayaa halkaa ku wehliya culimadda gacan-saarka la’leh dowladda. Dhawaqa arrintaan ayaa gil-gilay shacabka Soomaaliyeed si aan hore loo arag ayaana loogu dhalleeceyay madaxweyne Xasan Sheekh tallaabadan lagu saarayo maydadkii halkaas lagu aasay 30-kii sano ee lasoo dhaafay. Dowladda waxay sheegtay inay halkaas u rabto inay ka dhisto xarun ciidan, gaar ahaan ciidanka badda, laakiin dadweynaha waxa ay ku doodayaan inay dowladda heli kartay dhul kale oo badda saaran oo ciidanka la dejiyo, waaba haddii ay dhab tahee. Waxaa jira dhulal badan oo badda saaran ama u dhow oo dowladda ay leedahay oo ay xoog ku haystaan siyaasiyiin iyo ganacsato. Laakiin dowladda waa u bareeri weysay dhinacyadaas, waxaana u sahlanaatay meytada. Inta badan dadweynaha ma aqbalaan wax walba oo dhul ku saabsan marka uu xukunka joogo madaxweyne Xasan Sheekh Maxamuud. Inkasta oo wasiirka gaashaandhiga sheegay in halkaas ciidanka badda loo dhisi doono, haddana shacabka weli ma liqin middasi. Haddii aad isweydiinayso sababta aan marka madaxweyne Xasan Sheekh xukunka hayo aan loo aaminin waxkasta oo dhulalka ay ka tiraahdo dowladdiisa, waa dhacdooyin hore oo dhulal la xiriiray oo si qaldan loo maareeyay. Horey waxaa u dhacday dhulal ay dowladda lahaan jirtay oo dad shacab ah laga saaray, oo markii horena doonistooda laga dhigay inay dowladda isticmaali doonto in kadib la qeybsaday oo ganacsato iyo siyaasiyiin laga iibiyay, taasina waxay dhashay in aanay marnaba dadweynaha aaminin sababaha ay dowladda sheegto inay dhulalka u rabto oo tii qabuuraha Iskuul Buluusiya ugu dambeysay. Madaxweyne Xasan Sheekh Maxamuud ayaa weli dhexda uga jira dhacdooyinka quusta badan ee dhulalka la xiriira, kuwaas oo weli dadweynaha kasii niyad-jabinaya xukunkiisa.