Donald Trump oo ku dhowaaqay madaxweyne ku-xigeenkiisa – Waa kuma shaqsiga uu xushay?

Waaxda Caddaaladda Mareykanka ayaa Talaadadi shalay ku dhawaaqday eedo danbiyeed oo ka dhan ah hoggaamiyaha Xamaas Yaxya Sinwaar iyo saraakiil kale, kuwaas oo lala xiriirnayo in ay ka danbeeyeen weerarkii todobadii October ay Xamaas ku qaadday waqooyi Isra’iil. Maxkamad heer federal ah oo ku taalla magaalada ayaa madaxda Xamaas ku soo oogtay 7 fal-danbiyeed oo ay ku jiraan shirqoolka ah in taageero agab ah loo fidiyo urur argagixiso shisheeye taasoo keentay dhimasho, shirqool dil muwaadiniin Maraykan ah iyo shirqool lagu maalgelinayo argagixisada. Waxay kaloo dacwadani ku eedeysay Iran iyo ururka Xibsullah ee Lubnaan, in ay taageero isugu jiro dhaqaale iyo hub ay ka mid yihiin gantaallo iyo saanad millatari siiyeen Xamaas, isla markaana Xamaas hubkaasi u adeegsatay weerarki waqooyiga Isra’il. Yaxya Sinwaar ayaa hadda ku dhuumaaleysanayo surin la isaga duso oo dhulka hoostiisa ah oo ku yaalla Marinka Gaza. Waxaa horay madaxiisa dil u dul dhigtay dowladda Isra’il. Waaxda Caddaaladda Mareykanka ayaa sidoo kale sheegtay, in saddex ka mid ah eedeysanayaasha la rumeysanyahay in ay dhinteen.

Golaha Ammaanka ee Qaramada Midoobay ayaa ku baaqay dadaallo diblomaasiyadeed oo degdeg ah si looga fogaado isku dhac ballaaran oo ka dhaca bariga dhexe, kulan degdeg ah oo ay yeesheen saacado ka dib markii Mr Haniyeh la dilay. Madaxa Qaramada Midoobay, Antonio Guterres, ayaa ku tilmaamay xaaladda taagan halis soo korortay. Safiirka Iran ee Qaramada Midoobay ayaa isnah ku tilmaamay fal argagaxiso. Shiinaha, Ruushka iyo Aljeeriya ayaa iyaguna cambaareeyay. Japan ayaa sheegtay in ay ka cabsi qabto in gobolka uu qarka u saaran yahay dagaal dhan walba ah. Britain waxay ku boorisay xasillooni iyo is-xakameyn, iyadoo ku celisay baaq xabbad joojin degdeg ah oo laga sameeyo Qasa. Maraykanka ayaa ugu baaqay xubnaha Golaha Ammaanka ee saamaynta ku leh Iran “inay joojiyaan inay sii huriyana xaaladda qasan ee ka taagan bariga dhexe. Dhinaca kale waxaa gelinka dambe ee maanta lagu wadaa in dalka Iran ay ka dhacdo baroor-diiq loo sameynayo madaxii siyaasadda ee ururka Xamaas, Ismaaciil Haniyah oo la dilay Arbacadii shalay. Hoggaamiyaha ugu sareeya Iran, Ayatollah Ali Khamenei, ayaa tujin doona salaad Janaaso ah ka hor inta aan hogaamiyihii Xamaas loo qaadin magaalada Dooxa ee dalka Qadar, halkaa oo lagu wado in lagu aaso. Iran ayaa ku eedeysay Israa’iil inay ka dambeysay dilka, waxayna ugu hanjabtay “ciqaab adag” balse ma sheegin qaabka ay uga aargudan doonto Isra’il. Wargeyska New York Times oo soo xiganaya saddex sarkaal oo ka tirsan Dowladda Iran oo ka dalbaday in aanan la magac-dhabin, ayaa sheegay, in Ayatullah Cali Qamaney uu ciidamada Iran ku amray in ay si toos ah u weeraraan Isra’il. Si kastaba ha ahaatee, ra’iisul wasaaraha Israa’iil Benjamin Netanyahu ayaa dhankiisa sheegay in dalkiisu uu “dharbaaxo culus” u geystay cadawgiisa maalmihii la soo dhaafay, oo ay ku jirto dilka taliye sare oo ka tirsanaa ururka Xisbullaah kaasoo lagu dilay Lubnaan saacado ka hor weerarkii Tehran. Waxa uu uga digay Israa’iiliyiinta in “maalmo adag ay soo socdaan”, iyadoo laga cabsi qabo isku dhac ballaaran uu ka dhaco Bariga Dhexe.

Xoogaga Xuuthiyiinta Yemen ayaa la sheegaya in ay jug culus gaarsiiyeen markabka dhuxusha qaada ee Tutor, xilli uu marayay Badda Cas. Afhayeenka Militariga Xuuthiyiinta, Yahya Saree ayaa gelinkii dambe ee Arbacadii sheegay in markabka uu si qarsoodi ah ugu sii jeeday Dekedaha Israel, isla-markaana uu ku xadgudbay go’doominta ay ku hayaan dekedahaasi. Afhayeenka ayaa sheegay in Ciidamada Yemen ay weerarka markabkaasi u adeegsadeen gantaalaha ballaastikada, diyaaradaha nooca aan duuliyaha lahayn ee is qarxiya iyo weliba doon lagu soo raray walxaha qarxa. Afhayeenka ayaa Warbaahinta u sheegay in waxyeelada ay gaarsiiyeen markabkaasi awgeed uu halis ugu jiro inuu deggo amaba qaraqmo. Warbaahinta caalamiga ah ayaa ku warameysa in markabkan lagu weeraray meel u dhow Dekedda Hudaydah, isla-markaana uu u baahan yahay samatabixin degdeg ah. Taliska Dhexe ee Ciidamada Mareykanka (CENTCOM) ayaa sidoo kale xaqiijiyay in Xuuthiyiinta Yemen ay bartilmaameedsadeen markabkaaasi, isla-markaana uu burbur ba’an ka soo gaaray qaybta motoorka. Taliska CENTCOM ayaa sheegay inay markii ugu horreysay noqoneyso in Xuuthiyiinta Yemen ay gaystaan weerar ay u adeegsadeen dooni aanay cidina wadin, si guul lehna ay u beegsadaan hadafkoodii bartilmaameedka. Markabkan ayaana laga leeyahay dalka Giriiga. Xoogaga Xuuthiyiinta oo ka arrimiya inta badan dalka Yemen ayaa bishii November bilaabay in ay weeraraan maraakiibta laga leeyahay Israel iyo kuwa kale ee ku sii jeeda dekedaheeda. Xuuthiyiinta ayaa xilligaasi soo saaray awaamiir ay ku go’doominayaan Dekedaha Israel, ayna ku sheegayaan in maraakiibta ganacsiga caalamiga ah aysan la macaamili karin maamulkaasi, haddii kalena ay bartilmaameed noqon doonaan, iyadoo aan loo eegeyn dalka laga leeyahay. Hoggaamiyaha Xuuthiyiinta, Abdul-Malik Al-Houthi ayaa ku dhawaaqay amarka lagu go’doominayo Dekedaha Israel, shirkadaha maraakiibtana loogu sheegayo inaysan wax la macaamili ah la yeelan karin, illaa iyo inta Tel Aviv ay weerarada naxariis darrada ah ka waddo Marinka Gaza. Inta badan maraakiibta ganacsiga caalamiga ah ayaa u hoggaansamay awaamiirta Xuuthiyiinta, balse mararka qaarkood maraakiibta laga leeyahay dalalka xulafada la ah Israel ayaa isku daya inay si qarsoodi ah ku taggaan dekedaheeda, waana sababta loo beegsaday markabkan ugu dambeeyay ee laga leeyahay dalkaasi Giriiga. Taageerada xoogan ee dhidibka wax iska caabinta u muujinayaan shacabka Falastiiniyiinta ayaa ah tan ugu weyn ee ay maanta haystaan dadka reer Gaza, marka ay noqoto baahida ay u qabaan in laga qabto, lagana caabiyo cadowga sida waxashnimada ah u leynaya. Dhidibka wax iska caabinta ayaa loo yaqaanaa ururada hubeysan ee Iran taageerto ee ka jira gobolka, gaar ahaan dalalka Yemen, Lubnaan, Ciraaq iyo Suuriya. Xuuthiyiinta Yemen iyo Xisbullahi-da Lubnaan waa labada garab ugu weyn ee maanta gilgilaya Israel, caqabadana ku noqday amnigeedii iyo dhaqaalaheediiba.